«جوامع الحکایات»- آورده‏اند که نوشروان وقتی مر بزرجمهر را محبوس کرده بود و مدت حبس او متطاول شده و به سبب طول مکث چشم‏های او ضعیف گشته و در نور باصره او خللی عظیم پیدا آمد و از اتفاقات عجب نامه‏ای رسید از ملک روم به نزدیک نوشروان، معما نبشته و جملگی علما و فضلا که در خدمت او بودند از خواندن آن نامه عاجز شدند و نوشروان دانست که هیچکس آن نامه نتواند خواند جز بزرجمهر.
او را از حبس برون آوردند و عذرها خواست و تربیت بسیار کرد.
آنگاه حال این نامه با وی باز گفتند او گفت:«نور چشم من در مشکات حدقه انطفاپذیرفته است ولیکن حیلتی هست که غرض پادشاه به حصول انجامد.»
پس در گرمابه رفت و به فرمود تا طشتی پر یخ بیاوردند و شکل آن نامه را به یخ بر پشت او می‌نبشتند و او حروف آن را ضبط می‌کرد. چون تمام نبشتند جمله را ترجمه کرد و کشف کرد و جملگی حاضران و نوشروان را از آن حالت او عجب آمد و دانستند که از نوادر ایام است و بار دیگر او را تربیت فرمود و وزارت به وی سپرد.