اخبار داخلی فرهنگ و هنر رونق سینماها در آستانه جشنواره

هموطن , شنبه 26 آذر 1384

رونق سینماها در آستانه جشنواره

فیلمی که با سر و صدای زیادی ساخته شد و مشکلات موجود بر سر اکرانش در این یکی دو ساله، خود به خود، بهترین تبلیغ برای آن به شمار می‌رود.

«حکم» اکران شده و دارد خیلی خوب می‌فروشد. بنابر آمار، این فیلم در 10 روز اولیه اکرانش، حدود 110 میلیون تومان فروخت و این اتفاق سالهاست که درباره هیچکدام از فیلم‌های پرتوی پیش نیامده بود.
«کافه ترانزیت» هم در حالی که آخرین روزهای اکرانش را می‌گذراند فروش‌اش از مرز 100 میلیون گذشته و این هم می‌تواند در کارنامه کامبوزیا پرتوی یک اتفاق به حساب بیاید. او سالها در ایران فیل نساخته بود و فیلم ماقبل آخرش هم نتوانسته بود شرایط اکران را پیدا بکند. حالا هم 3 فیلم «مکس»، «یک بوس کوچولو» و «هشت پا» در مرحله نمایش هستند که این خودش نوید یک فصل خوب اکران را می‌دهد در آستانه شروع جشنواره فیلم فجر که امسال به دلیل تقارن با ماه محرم، زودتر برگزار می‌شود.

برنده این فصل که خواهد بود؟
اگر بخواهیم حضور بازیگران مطرح را دلیلی بر فروش فیلم‌ها به حساب بیاوریم، نمی‌توانیم به نتیجه روشنی برسیم. چون در تمام این فیلم‌ها بازیگران مطرح حضور دارند. مثلا در فیلم بهمن فرمان‌آرا (یک بوس کوچولو)، رضا کیانیان، هدیه تهرانی، جمشید مشایخی، جمشید هاشم‌پور و مهدی صفوی بازی می‌کنند. در فیلم سامان مقدم (مکس) فرهاد آییش، رامبد جوان، پگاه آهنگرانی و گوهر خیراندیش بازی می‌کنند.
در فیلم مسعود کیمیایی (حکم) لیلا حاتمی، پولاد کیمیایی، عزت‌الله انتظامی، بهرام رادان، خسرو شکیبایی، مریلا زارعی و سعید پیردوست بازی می‌کنند. در فیلم علیرضا داوودنژاد (هشت پا) محمدرضا فروتن، ماهایا پطروسیان، مهتاب کرامتی، ایرج نوذری و مرجان شیرمحمدی بازی می‌کنند.
پس با احتساب این حجم بازیگر، نمی‌شود به پیروزی هیچکدام از این فیلم‌ها حکم داد. از سوی دیگر ما می‌توانیم با بررسی پیشینه این کارگردان‌ها، شرایط فیلم‌هایشان و شانسی که برای فروش بیشتر دارند را بررسی کنیم. مسعود کیمیایی که تا حالا فیلمش خیلی خوب فروخته، در چند سال اخیر نتوانسته بود با تماشاگران ارتباط گسترده‌ای داشته باشد. بهمن فرمان‌آرا فیلم‌هایی می‌سازد که زیاد نمی‌توانند با تماشاگر عام ارتباط برقرار کنند. موضوعات فیلم‌های او عموما به بررسی فلسفی مقولات برمی‌گردد.
البته فیلم «خانه‌ای روی آب» به نسبت «بوی کافور عطر یاس» قصه روان‌تری داشت و خب فروش بهتری هم کرد. حالا هم «یک بوس کوچولو» به لطف این همه بازیگر مطرح و طراز اول سینمای ایران، می‌تواند از نظر جذب تماشاگر یک اتفاق باشد در سینمای فرمان‌آرا. فیلمسازی که پس از سالها تصمیم به فیلمسازی گرفت و اصولا آدم گزیده‌کاری است و وقتی که شرایط برای کار کردنش مهیا نباشد، ترجیح می‌دهد فیلم نسازد. علیرضا داوودنژاد پس از فیلم بسیار خوب و دوست داشتنی «نیاز» مسیر فیلمسازی‌اش را عوض کرد.
او به سمت فیلم‌های تماشاگر پسند رو آورد و از قصه‌هایی استفاده کرد که بتوانند با تماشاگر ارتباط راحت‌تری برقرار بکنند. «عاشقانه» حاصل این رویکرد جدید داوودنژاد بود که البته به مشکلات زیادی برخورد. پس از آن، داوودنژاد فعالیت خودش را جدی‌تر ادامه داد و میان فیلم‌های یک دهه اخیرش «مصائب شیرین» از بقیه خوب‌تر بود، هم برای تماشاگران و هم برای منتقدان. او چند سال پیش، فیلم بسیار ناموفق و آشفته «ملاقات با طوطی» را ساخت که برایش یک شکست کامل را به همراه آورد. این تجربه باعث شد او وقت بیشتری را روی تهیه‌کنندگی بگذارد.
در این کار هم اقبال با او یار نبود، چون «دختری در قفس» را تهیه کرد و نتوانست با این فیلم به اهداف خودش، حتی نزدیک شود. بنابراین انگیزه‌های داوودنژاد برای بازگشت به جریان اصلی سینمای ایران خیلی زیاد است. حاصل سکوت چند ساله او 2 فیلمی است که هیچکدامشان را ندیده‌ایم.
قرار است «هشت پا» در این هفته اکران بشود و نیز «هوو» را گذاشته برای نمایش در جشنواره فیلم فجر. به این ترتیب از همین حالا می‌توان «هشت پا» را یکی از شانس‌های اصلی، پرفروش شدن به حساب آورد. چون در غیر این صورت موقعیت کارگردان باسابقه و کارکشته‌اش در سینمای ایران به خطر خواهد افتاد، اما آخرین فیلمی که تقریبا همه نسبت به فروش بسیار بالای آن اتفاق نظر دارند «مکس» است.
فیلمی که با سر و صدای زیادی ساخته شد و مشکلات موجود بر سر اکرانش در این یکی دو ساله، خود به خود، بهترین تبلیغ برای آن به شمار می‌رود. سامان مقدم، کارگردان این فیلم سالها پیش دستیار مسعود کیمیایی بوده و در اولین تجربه فیلمسازی‌اش «پارتی» را ساخت که واقعا از نظر فروش، خیلی خوب عمل کرد. «مکس» محصول هدایت‌فیلم است. این شرکت معتبر تهیه فیلم در ایران، در چند سال اخیر بر سر فروش فیلم‌هایش، یک رقابت جالب را شروع کرد با تهیه‌کننده تجاری و موفق دیگر سینمای ایران، یعنی حسین فرح‌بخش. تا حالا «شارلاتان» در صدر فروش فیلم‌های امسال است. فیلمی که تهیه‌کننده آن رقیب هدایت فیلم و برادران شایسته است. شاید «مکس» تنها فیلمی باشد که در 3 ماهه آخر سال بتواند، فروش بالایی بکند و «شارلاتان» را از صدر جدول پرفروش‌ها پایین بیاورد.

خود فیلم‌ها چه قدر موثرند؟
پاسخ به این سوال، نصف قضیه را حل می‌کند. یعنی به تجربه ثابت شده که در سینمای ایران، موضوع فیلم‌ها و قصه آنها نقش موثری در پرفروش شدنشان دارد. مثلا یک دلیل فروش خوب «حکم» داستان قشنگش و ساختار خوبی است که دارد. بنابراین می‌توان فیلم‌ها را از این حیث هم بررسی کرد.
از همین حالا می‌شود فیلم فرمان‌آرا را از این جمع کنار گذاشت. چون موضوعش درباره مرگ و میر است و بعید است حتی در بهترین شرایط، فروشش از مرز 150 میلیون تومان بگذرد. اینجاست که دیگر بازیگر مطرح و غیرمطرح نمی‌تواند نقشی در فروش بالای فیلم داشته باشد. حتی اگر تمام بازیگران سوپراستار سینمای ایران هم در فیلمی جمع شوند که داستانش با ذائقه تماشاگر جور درنیاید، نمی‌توان امیدی به فروش آن داشت. پس حساب فیلم فرمان‌آرا را باید از بقیه جدا رد. «هشت پا» ظاهرا در ادامه «ملاقات با طوطی» ساخته شده است.
همان زمان داوودنژاد سفت و سخت پای حرفش ایستاده بود که «ملاقات با طوطی» فیلم خوبی است و کسانی که بد آن را می‌گویند، نمی‌توانند آن را درک کنند! قطعا اگر داوودنژاد خواسته باشد آن تم را ادامه دهد، باید به تجربه دریافته باشد که آن نوع ساختار هرگز نمی‌تواند موردپسند تماشاگر قرار بگیرد.
ماجرای «هشت پا» ظاهرا درباره تعدادی زن است که وارد ماجرای خشونت‌آمیز می‌شوند و صحنه‌های اکشن را خلق می کنند. اگر این ذهنیت درست باشد، باید یا منتظر یک شکست دیگر در کارنامه داوودنژاد باشیم یا این که برخلاف تصور ما فیلمش خوب بفروشد، اما «مکس» قصه فریبنده‌ای دارد.
از آن قصه‌هایی که شنیدن طرح کلی‌اش حتی می‌تواند تماشاگران را برای دیدنش وسوسه کند.
البته معلوم نیست فیلمی که سامان مقدم ساخته چقدر خوب از آب درآمده و چقدر بد، ولی نکته مشخص این است که پرفروش‌ترین فیلم حال حاضر، اثری است که در جمله ضعیف‌ترین فیلم‌های 10 سال اخیر سینمای ایران قرار دارد.
پس بعید نیست اگر فیلم «مکس» کار خوبی هم از آب درنیامده باشد، بتواند به فروش خوبی دست پیدا کند.